ΑΠΟΣΤΗΜΑ ΔΟΝΤΙΩΝ

 

Τι είναι το απόστημα;

Ως απόστημα ορίζεται η συλλογή πύου εντός των ιστών εντοπισμένα και δημιουργείται από τη δράση παθογόνων, πυογόνων μικροοργανισμών, όπως οι σταφυλόκοκκοι και οι στρεπτόκοκκοι.

Ποια είδη αποστημάτων υπάρχουν;

1) Το ακρορριζικό απόστημα είναι μια πυώδης, εξιδρωματική συλλογή στο εσωτερικό η γύρω από τη ρίζα ενός δοντιού και το οποίο ανάλογα με τη χρονιότητα του μπορεί να είναι επίπονο η/και συμπτωματικό. Δημιουργείται όταν ο πολφός, δηλαδή ο μαλακός ιστός που υπάρχει στο εσωτερικό του ριζικού σωλήνα, νεκρώνεται, μολύνεται και παραμένει αθεράπευτος και η μόλυνση επεκτείνεται στους περιακρορριζικούς ιστούς, δηλαδή στους ιστούς γύρω από τη ρίζα του δοντιού. Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ένας πόνος στο οστό γύρω από το δόντι, αλλά μπορεί να εμφανιστεί επίσης και σαν πόνος κατά τη μάσηση, οίδημα στα ούλα, ενόχληση στο κρύο ή στο ζεστό, ευαισθησία στην ψηλάφηση. Το απόστημα περνάει από κάποια στάδια μέχρι να ωριμάσει, αρχικά έχοντας μία υπόσκληρη σύσταση, στη συνέχεια κλυδάζουσα σύσταση και τέλος φτάνει να παροχετεύεται μέσω ενός συριγγίου που συναντάται συνήθως στην ουλοπαρειακή/ουλοχειλική αύλακα.

Η οξεία φάση του αποστήματος, προκύπτει όταν τα μικρόβια ή τοξίνες μικροβίων που μολύνουν τον ριζικό σωλήνα της ρίζας του δοντιού εξέρχονται από το ακρορριζικό τμήμα (η τρύπα στο κάτω άκρο της ρίζας από όπου βγαίνουν τα αγγεία και τα νεύρα του δοντιού) και μολύνουν τους γύρω περιρριζικούς ιστούς.  Ο πόνος είναι πολύ έντονος και σφυγμώδης και πολλές φορές η κατανάλωση παγωμένου ροφήματος φέρει ανακούφιση. Σε αυτό το στάδιο αρχίζει ο σχηματισμός πύου και στα τελευταία στάδια μπορεί να παρατηρηθούν γενικά συμπτώματα όπως πυρετός, εξωστοματικό οίδημα, ενώ η διόγκωση που έχει προκαλέσει το απόστημα είναι μαλακή και κλυδάζει και τη στιγμή αυτή είναι απαραίτητη η σχάση του αποστήματος. Υπάρχει όμως και η περίπτωση του χρόνιου ακρορριζικού αποστήματος, όταν ο ασθενείς παραπονείται για περιοδικό ελαφρύ πόνο και όπου η παρουσία συριγγίου που μοιάζει με «σπυράκι στα ούλα», αποτελεί το μοναδικό συχνά σύμπτωμα, ενώ κλινικά και ακτινογραφικά ανευρίσκονται βαθιές τερηδόνες κάτω από παλιά σφραγίσματα ή κακότεχνες προσθετικές εργασίες.

2) Το περιοδοντικό απόστημα είναι το είδος του αποστήματος που εμφανίζεται  αυτή τη φορά στους ιστούς που περιβάλλουν το δόντι και συγκεκριμένα στη σχισμή μεταξύ δοντιού και ούλου ή αλλιώς στον περιοδοντικό θύλακο, αφού εμφανίζεται σε ασθενείς με περιοδοντική νόσο. Η μόλυνση μπορεί να συμβεί αφού εγκλωβιστεί κάποιο κομμάτι τροφής ή ακόμη και τρυγίας και αφού η φλεγμονή δεν μπορεί να παροχετευθεί, σχηματίζεται πύον. Αν σε αυτή τη φάση δεν αντιμετωπιστεί,  μπορεί να επεκταθεί η φλεγμονή ακρορριζικά και ακόμη να μολύνει το νεύρο του δοντιού από το ακρορρίζιο, σε πορεία δηλαδή αντίστροφη από το ακρορριζικό απόστημα. Οι βλάβες αυτές ονομάζονται ενδο-περιοδοντικές βλάβες. Η θεραπεία συνιστάται σε βαθιά απόξεση του υπαίτιου θυλάκου από τον οδοντίατρο και φυσικά επιμελή στοματική υγιεινή από τον ασθενή.

3) Η περιστεφανίτιδα είναι μια ειδική μορφή περιοδοντικού αποστήματος που σχηματίζεται από τη συλλογή πύου, υπολειμμάτων τροφών και μικροβιακής πλάκας στην καλύπτρα δηλαδή στο τμήμα των ούλων που καλύπτουν έναν ημιέγκλειστο φρονιμίτη. Η καλύπτρα φλεγμαίνει, ο ασθενής αδυνατεί να  βουρτσίσει εκεί, ενώ υπάρχει κακοσμία ή και δυσκολία στην κατάποση της τροφής. Θεραπεύεται είτε με εξαγωγή του φρονιμίτη, είτε με εκτομή της καλύπτρας με οδοντιατρικό λέιζερ, έκπλυση της περιοχής με χλωρεξιδίνη και φυσικά άριστη στοματική υγιεινή εκ μέρους του ασθενούς.

Πως γίνεται η διάγνωση στο απόστημα;

Πέρα από την λήψη μιας οπισθοφατνιακής ακτινογραφίας, ο οδοντίατρος κάνει μια επικρουστική δοκιμασία στο δόντι που υποψιάζεται πως είναι υπεύθυνο. Το δόντι που έχει το απόστημα, είναι το δόντι που θα αντιδράσει πιο έντονα από τα άλλα στη δοκιμασία αυτή και επίσης ο οδοντίατρος θα σας ρωτήσει αν ο πόνος εντείνεται όταν δαγκώνετε, όταν μασάτε.

Πως θεραπεύεται το απόστημα;

Η θεραπεία ποικίλλει, ανάλογα με το τι προκάλεσε το απόστημα. Σε γενικές γραμμές πρέπει να γίνει η παροχέτευση του αποστήματος, είτε με σχάση όπου ο ενδοδοντολόγος (ειδικός στην απονεύρωση του δοντιού) κάνει μια μικρή τρύπα στο ούλο για να απελευθερωθεί το εγκλωβισμένο πύον μαζί με την ενδοδοντική θεραπεία, είτε με εξαγωγή του δοντιού αν το δόντι έχει καταστραφεί σε καταληκτικό στάδιο. Στη σύγχρονη οδοντιατρική, η εξαγωγή ενός δοντιού είναι η έσχατη λύση και το κενό που δημιουργείται με την εξαγωγή καλύπτεται είτε με ένα οδοντικό εμφύτευμα ή με μια γέφυρα.

Με την ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) αφού γίνει επαρκής αναισθησία, ο ενδοδοντιστής θα απομακρύνει με τα κατάλληλα εργαλεία και αποστειρωτικά φάρμακα τα βακτήρια και τις τοξίνες τους μέσα από τον ριζικό σωλήνα, θα καθαρίσει τα τοιχώματα και θα εμφράξει ερμητικά σε μήκος και πλάτος τον ριζικό σωλήνα του δοντιού.

Σε αντίθεση με άλλα είδη αποστημάτων, το οδοντικό απόστημα δεν θα ξεπεραστεί εάν δεν επέμβει ο ενδοδοντολόγος. Τα αντιβιοτικά και τα παυσίπονα-αντιφλεγμονώδη από μόνα τους δεν θεραπεύουν το απόστημα, απλά μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων που αυτό προκαλεί. Καλό θα ήταν να μην αναβάλλετε την επίσκεψη στον οδοντίατρο γιατί το πιθανότερο είναι να χάσετε την ευκαιρία να σώσετε το δόντι σας και θα είναι πλέον αργά. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να γίνεται μια επανεξέταση θεραπευμένων από απόστημα δοντιών κάθε 1-2 χρόνια, ώστε να βεβαιωθούμε ότι η επούλωση είναι άριστη. Υποτροπή μπορεί να παρουσιαστεί εάν υπάρχει επίμηκες κάταγμα ρίζας, ταυτόχρονη ύπαρξη περιοδοντικής νόσου και μεγάλου θυλάκου σε αυτό το σημείο ή ακόμα και όταν έχει διατρηθεί το ιγμόρειο στην άνω γνάθο όταν το απόστημα έχει λάβει μεγάλη έκταση.

Ποιες οι επιπλοκές από το οδοντικό απόστημα;

Οι περισσότερες επιπλοκές εμφανίζονται όταν παραμελούμε ένα απόστημα στο στόμα μας και ως επακόλουθο, τα μικρόβια που υπάρχουν σε αυτό διασπείρονται στους γύρω ιστούς. Έτσι μπορεί τελικά να χρειάζεται εξαγωγή το δόντι, να εμφανιστεί ιγμορίτιδα, όταν πρόκειται για δόντια στην άνω γνάθο, οστεομυλίτιδα κλπ

Από τι προκαλείται το απόστημα;

Το απόστημα προκαλείται από παθογόνα μικρόβια και τα παράγωγα τους που υπάρχουν σε τερηδονισμένα δόντια. Η ποικιλία και η δύναμη των μικροβίων καθώς και η ικανότητα άμυνας του οργανισμού καθορίζουν την ένταση και την έκταση που θα πάρει η φλεγμονή.

Η βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί την φλεγμονή κα τελικά τον θάνατο των ιστών του πολφού και συνεχίζει και επεκτείνεται μέσω των ριζικών σωλήνων στο οστό γύρω από τη ρίζα του δοντιού δημιουργώντας σταδιακά το ακρορριζικό απόστημα. Το απόστημα επιπλέον πέρα από την τερηδόνα μπορεί να προκληθεί από μία ρωγμή του δοντιού ή ένα ελαττωματικό σφράγισμα ή μία ελαττωματική κακότεχνη προσθετική αποκατάσταση.

Το πύον που συγκεντρώνεται αποτελείται από νεκρά κύτταρα και μικρόβια και είναι προϊόν της «μάχης» του οργανισμού απέναντι στους παθογόνους μικροοργανισμούς..

Τι πρέπει να προσέχω για να μην πάθω απόστημα;

Σας συστήνουμε:

• Επιμελή στοματική υγιεινή με εντατικό καθημερινό βούρτσισμα 2 φορές την ημέρα με φθοριούχο οδοντόκρεμα και χρήση οδοντικού νήματος.
• Να αντικαταστήσετε την οδοντόβουρτσα σας κάθε 2-3 μήνες όταν έχει φθαρεί.
• Να ακολουθήσετε μια υγιεινή διατροφή και να αποφεύγετε την καθημερινή κατανάλωση σακχαρούχων τροφίμων.
• Να επισκέπτεστε τον οδοντίατρο σας για καθαρισμό ανά 6μηνο, όπου ο οδοντίατρος θα μπορεί να εντοπίσει αρχόμενες τερηδόνες που θεραπεύονται με ένα απλό σφράγισμα, για να μην φτάνουν στο σημείο τα δόντια να τερηδονίζονται σε τέτοιο βαθμό που να παθαίνουν απόστημα.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΓΙΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ - ΕΝΔΟΔΟΝΤΟΛΟΓΟΣ, M.S.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΤΣΙΟΠΟΥΛΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ