ΟΔΟΝΤΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ

• Tι είναι το οδοντικό τραύμα?

Ο οδοντικός τραυματισμός αφορά τον τραυματισμό ενός ή περισσότερων δοντιών της μόνιμης ή νεογιλής οδοντοφυΐας και συμβαίνει συχνότερα σε παιδιά και εφήβους αλλά και σε όσους ασχολούνται με σπορ συγκεντρώνοντας το 5% των τραυματισμών. Σύμφωνα με 12ετή έρευνα 25% των παιδιών ηλικίας 6-18 ετών και το 33% των ενηλίκων έχουν χτυπήσει τα δόντια τους. Η πτώση στο δάπεδο, ατύχημα κατά το παιχνίδι, αυτοκινητιστικό ατύχημα κ σχολικοί καυγάδες είναι τα κύρια αίτια πρόκλησης του. Ομάδα υψηλού κινδύνου θεωρείται τα άτομα των οποίων τα δόντια έχουν μεγάλη οριζόντια πρόταξη. Οι τύποι των οδοντικών τραυματισμών είναι πολλοί και ανάλογα με την περίπτωση χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση. Όντας λοιπόν ένα τόσο περίπλοκο θέμα και στη διάγνωση αλλά και στην θεραπεία κρίνεται αναγκαία η επίσκεψη σε Οδοντίατρο-Ενδοδοντολόγο.

2. Μερική εκγόμφωση - Πλάγια μετατόπιση: Σε αυτή τη μορφή τραυματισμού, συνήθως μετά από κάθετα χτυπήματα προς τον άξονα του δοντιού, το δόντι παρουσιάζει πλάγια μετατόπιση  και πιθανόν να συνοδεύεται από κάταγμα του φατνιακού οστού από την πλευρά της μετατόπισης της ρίζας. Συνήθως δεν εμφανίζεται αυξημένη κινητικότητα λόγω της ενσφήνωσης της ρίζας στο φατνιακό οστό. Υπάρχει εκτεταμένη βλάβη των περιοδοντικών συνδέσμων, μάτωμα, και συχνά παρουσιάζεται νέκρωση του πολφού. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία-απονεύρωση.


3. Μερική εκγόμφωση – Κάθετη μετατόπιση: Υπάρχει κάθετη μετακίνηση του δοντιού και μερική εκγόμφωση από το φατνίο, δηλαδή έχει βγεί κατά ένα μέρος από τη θέση του και φαίνεται τμήμα της ρίζας του. Συνοδεύεται από μάτωμα στις παρυφές των ούλων. Το δόντι εμφανίζει έντονη κινητικότητα, δείχνει μακρύτερο από το φυσιολογικό προεξέχοντας από τα άλλα δόντια. Υπάρχει μερική ή ολική καταστροφή των νεύρων και διακοπή της αιμάτωσης του δοντιού. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία -απονεύρωση.

• Έπεσα και βγήκε εντελώς το δόντι μου, τι πρέπει να κάνω?
• Εάν το δόντι που βγήκε είναι νεογιλό δεν ξανατοποθετείται στο στόμα αφού υπάρχει κίνδυνος βλάβης στο σπέρμα του μόνιμου αλλά πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον οδοντίατρο για να ελέγξει τα παρακείμενα δόντια, για τυχόν υπολείμματα ρίζας, αν έχει επηρεάσει τα μόνιμα και να αντικατασταθεί το χαμένο δόντι ώστε να διατηρηθεί ο χώρος για την φυσιολογική ανατολή του μόνιμου.
• Εάν το δόντι που βγήκε είναι μόνιμο είναι σημαντικό να κινηθείτε γρήγορα:
  1. Βρίσκουμε το δόντι.
  2. Ξεπλένουμε το δόντι με κρύο τρεχούμενο νερό μέχρι 10 δευτερόλεπτα , χωρίς να πιάσουμε την ρίζα του.
  3. Βάζουμε το δόντι ξανά στη θέση του στο στόμα και το κρατάμε σταθερό με γάζα. Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό , τοι διατηρούμε σε γάλα. Αν στον χώρο που είστε δεν υπάρχει κρύο γάλα μπορεί να διατηρηθεί στο στόμα του ασθενή κάτω από την γλώσσα, εφόσον ο ασθενής δεν είναι παιδί αφού υπάρχει κίνδυνος κατάποσης. Σε αυτήν την περίπτωση μεταφέρεται σε δοχείο με σάλιο του ασθενή.
  4. Επισκεπτόμαστε αμέσως τον ενδοδοντολόγο.

• Τα δόντια που βγαίνουν και επανατοποθετούνται έχουν καλή πρόγνωση?

Η αντιμετώπιση και η εξέλιξη του εκγομφωμένου δοντιού εξαρτάται από δύο σημαντικούς παράγοντες:

• Αν έχει ολοκληρωθεί η διάπλαση του ακρορριζίου και η κατάσταση των κυττάρων του περιοδοντικού συνδέσμου, που εξαρτάται από τον χρόνο παραμονής του δοντιού σε στεγνό περιβάλλον αφού μετά από 60 λεπτά έχουν νεκρωθεί.
• Η ταχεία προσέλευση αν είναι δυνατόν και σε λιγότερα από μια ώρα μπορεί να εξασφαλίσει την διατήρηση του δοντιού στο φραγμό.

• Μετά από μία πτώση πρέπει να ελεγχθούν και άλλα ανατομικά στοιχεία πέρα από τα δόντια;

Σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού προτεραιότητα αποτελεί η εξασφάλιση της ζωής του ασθενή με την παροχή πρώτων βοηθειών και την άμεση διακομιδή του στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Μετά από μία δυνατή πρόσκρουση υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού και άλλων ιστών του στόματος, όπως κάταγμα φατνιακού ιστού, κάταγμα γνάθου, εξάρθρωση γνάθου – βλάβη στην κροταφογναθική διάρθρωση και τραυματισμοί μαλακών ιστών (λ.χ. χείλη).

• Το δόντι μου έχει μαυρίσει; Γιατί;

Αμέσως μετά τον τραυματισμό αλλά πιθανόν και μετά από αρκετό χρονικό διάστημα το νεύρο του τραυματισμένου δοντιού μπορεί να νεκρωθεί. Η νέκρωση μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή να συνοδεύεται από έντονο πόνο, απόστημα ή δημιουργία ακρορριζικής κύστης. Με το τράνταγμα ή την ελάχιστη μετακίνηση του δοντιού τραυματίζονται τα μικροσκοπικά αγγεία στην άκρη της ρίζας και προκαλείται αιμορραγία στο εσωτερικό του δοντιού. Με αυτό τον τρόπο μεταφέρονται συστατικά του αίματος μέσα στα οδοντινοσωληνάρια της οδοντίνης, βάφοντας το δόντι σκούρο. Έτσι μετά από έναν τραυματισμό δοντιού με απώλεια πόνου συνδυαστικά με την άγνοια των ασθενών, είναι πιθανόν μετά από χρόνια να μαυρίσει το δόντι. Δυστυχώς το χρονικό διάστημα μετά το οποίο θα συμβεί η νέκρωση του δοντιού δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε, γι’ αυτό και συνίσταται ανά τακτά χρονικά διαστήματα να γίνονται επανέλεγχοι, ώστε να προληφθεί ο αποχρωματισμός.

• Πως μπορεί να προληφθεί ο οδοντικός τραυματισμός;

Για να προληφθεί ο οδοντικός τραυματισμός είναι απαραίτητη η επίβλεψη των μικρών παιδιών, η κατάλληλη διαμόρφωση των χώρων όπου παίζουν τα νήπια, η χρήση ειδικών ναρθηκών των δοντιών σε άτομα που αθλούνται και η έγκαιρη ορθοδοντική θεραπεία σε περιστατικά με έντονη οριζόντια πρόταξη.

• Τι περιλαμβάνει η οδοντιατρική εξέταση ενός τέτοιου περιστατικού οδοντικού τραύματος;

1. Αναλυτικό ιστορικό του συμβάντος (χρόνος, τοποθεσία, αλλαγή σύγκλησης κ.α.).
2. Κλινική εξέταση: Έλεγχος μαλακών μορίων για τυχόν εναπομείναντα ξένα σώματα (π.χ. θραύσματα δοντιού). Διαπίστωση ύπαρξης κατάγματος ή ρωγμής στο δόντι μέσω της χρήσης φωτός από εγγύς ή άπω κατεύθυνση παράλληλα με την χειλική επιφάνεια του δοντιού.
3. Έλεγχος κινητικότητας όχι μόνο στο τραυματισμένο δόντι αλλά και στα παρακείμενα.
4. Επικρουστική εξέταση.
5. Τεστ ζωτικότητας. Η πιο ενδεδειγμένη μέθοδος είναι το ηλεκτρικό τεστ.
6. Ακτινογραφική εξέταση με την λήψη ακτινογραφιών από πολλές γωνίες θα δοθούν αξιόπιστες πληροφορίες για τις αλλαγές στο οδοντοφατνιακό σύστημα.
7. Συστηματικοί επανέλεγχοι κατόπιν συνεννόησης με τον θεράποντα Οδοντίατρο-Ενδοδοντολόγο.

Κωνσταντίνος Λάγιος Χειρουργός οδοντίατρος-Ενδοδοντολόγος, M.S,

Δέσποινα Κοραή Χειρουργός Οδοντίατρος